รายงานสถิติมะเร็งจาก World Cancer Research Fund International ปี 2020 พบว่ามะเร็งต่อมไทรอยด์เป็นมะเร็งที่พบเป็นอันดับ 9 ทั่วโลกโดยพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย และจัดอยู่ในอันดับที่ 5 ของมะเร็งทั้งหมดในผู้หญิง แต่ในประเทศไทยพบว่ามะเร็งไทรอยด์พบน้อยมาก (มากกว่าอันดับ 10) อีกทั้งมะเร็งไทรอยด์เป็นมะเร็งที่ถือว่ามีพยากรณ์โรคค่อนข้างดี ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักตอบสนองต่อการรักษาและหายขาดจากมะเร็ง
Thyroid cancer เกิดจากเซลล์ผลิดฮอร์โมนไทรอยด์ (Follicular cell) และ เซลล์ผลิตฮอร์โมน Calcitonin (Parafollicular cell, C cell) ที่กลายพันธุ์และแบ่งตัวผิดปกติ โดยเซลล์ Follicular cell จะกลายพันธุ์กลายเป็นมะเร็งชนิด Papillary carcinoma ซึ่งพบได้ 80% ของผู้ป่วย และ Follicular carcinoma ที่พบได้ตามมาเป็นลำดับ 2 ส่วนเซลล์ Parafollicular cell จะกลายพันธุ์เป็นมะเร็งชนิด Medullary carcinoma ซึ่งพบได้ 5 – 10% ของผู้ป่วย และจัดเป็นมะเร็งชนิดที่ค่อนข้างรักษาได้ยากกว่าสองชนิดข้างต้น สัมพันธ์กับการกลายพันธุ์ของ RET proto-onco gene ส่วนมะเร็งไทรอยด์ชนิด Anaplastic carcinoma จัดเป็นมะเร็งที่หายาก ตัวโรคกระจายไวและมีพยากรณ์โรคที่ไม่ดี
การตรวจวินิจฉัยจะอ้างอิงจากผลชิ้นเนื้อทางพยาธิวิทยา (Pathology) ที่ได้จากการเจาะตรวจเซลล์ต่อมไทรอยด์ในบริเวณที่สงสัย (Fine needle aspiration, FNA) หรือจากการผ่าตัดต่อมไทรอยด์
ปัจจัยเสี่ยงได้แก่ การสัมผัสรังสี (Radiation) โดยเฉพาะการรับรังสีตั้งแต่เด็ก, ผู้ให้บริการทางการแพทย์ที่ต้องใช้เครื่องมือ X-ray, CT scan หรือผู้ป่วยที่ได้รับการฉายแสงบริเวณใบหน้า, คอ จากการรักษามะเร็ง, ประวัติของโรคมะเร็งไทรอยด์ในครอบครัว โดยเฉพาะการกลายพันธุ์ของยีน RET สัมพันธ์กับ Medullary carcinoma, ยีน BRAF, RAS
ในปัจจุบันยังไม่มีคำแนะนำด้านการตรวจคัดกรองมะเร็งไทรอยด์ที่เป็นมาตรฐานสากลเนื่องจากเป็นโรคที่มีพบไม่บ่อย พยากรณ์โรคค่อนข้างดี โอกาสหายสูง อย่างไรก็ตามการตรวจอาจพิจารณาในกลุ่มเสี่ยงข้างต้น ด้วยการตรวจอัลตราซาวน์ต่อมไทรอยด์
ระยะของมะเร็งไทรอยด์และวิธีการรักษานิยมอิงตาม TNM staging (Tumor size, Node involvement, Metastatic) ซึ่งประเมินขนาดมะเร็ง สถานะต่อมน้ำเหลือง สถานะการกระจาย และ NCCN (National Comprehensive Cancer Network) guideline การรักษาหลักของมะเร็งไทรอยด์คือการผ่าตัดต่อมไทรอยด์ทั้งการผ่าตัดบางส่วน (Lobectomy) หรือผ่าทั้งต่อมไทรอยด์ (Total thyroidectomy) บางกรณีอาจรวมไปถึงการเลาะต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ (Lymph node dissection) ร่วมกับการกลืนแร่ หรือ กลืนน้ำแร่ไอโอดีนรังสี (Radioactive iodine, RAI) ส่วนการใช้ยาเคมีบำบัด,การฉายแสง และการใช้ยาพุ่งเป้า (Targeted therapy) อาจจะพิจารณาในบางกรณี
พยากรณ์โรคของมะเร็งไทรอยด์จัดว่าเป็นมะเร็งที่มีพยากรณ์โรคที่ดี อัตราการหายและการรอดชีวิตสูงมากกว่ามะเร็งชนิดอื่น ๆ มาก
- มะเร็งไทรอยด์ชนิด Papillary, Follicular, Medullary carcinoma มีอัตราการรอดชีวิตใน 5 ปี ราว 99 % ในระยะเริ่มต้นและมากกว่า 90 % ในระยะที่มีการแพร่กระจายบริเวณข้างเคียง
- มะเร็งไทรอยด์ชนิด Anaplastic carcinoma มีพยากรณ์โรคที่ไม่ดี แม้ในระยะเริ่มต้นก็จะมีอัตรารอดชีวิตใน 5 ปี ประมาณ 39 % (American Cancer Society 2024)
ผลข้างเคียงจากการรักษาคือ เกิดภาวะขาดฮอร์โมนไทรอยด์และพาราไทรอยด์ ทำให้สมดุลระบบเมตาบอลิซึมและสมดุลแคลเซียมในร่างกายผิดปกติ สามารถรักษาด้วยการให้ฮอร์โมนไทรอยด์และวิตามินเสริม, การผ่าตัดต่อมไทรอยด์มีโอกาสบาดเจ็บอวัยวะบริเวณข้างเคียงเช่น เส้นประสาทควบคุมการออกเสียงและการกลืน เกิดภาวะหลอดลมอ่อนแอหลังการผ่าตัดได้, การกลืนแร่ทำให้ต่อมน้ำลายบาดเจ็บ การรับรสและกลิ่นผิดปกติ ปากแห้ง ตาแห้ง
บทบาทของการรักษามะเร็งไทรอยด์ด้วยการแพทย์แผนบูรณาการ คือการรักษาที่ครอบคลุมทุกมิติของโรคมะเร็งด้วยการใช้วิธีผสมผสานหลายศาสตร์ทั้งการใช้โภชนบำบัด เอนไซม์บำบัด โอโซนบำบัด ภูมิคุ้มกันบำบัด เซลล์บำบัด ร่วมกันเพื่อเพิ่มโอกาสการตอบสนองต่อการรักษา ลดผลข้างเคียง ฟื้นฟูซ่อมแซมอวัยวะที่บาดเจ็บ และลดการกลับมาเป็นซ้ำของมะเร็งด้วยการแก้ที่สาเหตุปัจจัยก่อมะเร็ง ปรับสภาวะแวดล้อมของมะเร็ง (Tumor microenvironment, TME) และเสริมการทำงานของภูมิคุ้มกันร่างกายให้แข็งแรง เช่นการล้างพิษตับ ล้างพิษลำไส้ ลดการอักเสบ ปรับสมดุลฮอร์โมนระบบเผาผลาญ เสริมสร้างกระดูกให้แข็งแรง การให้สารอาหารทางหลอดเลือดดำ การใช้ยาเสริมฤทธิ์การรักษา (Repurposing medicine)
