มะเร็งปากมดลูก เป็นโรคมะเร็งที่พบบ่อยในผู้หญิง มักเกิดจากเชื้อไวรัส HPV (Human Papillomavirus) เชื้อไวรัสชนิดนี้ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ มะเร็งปากมดลูกมักไม่มีอาการในระยะแรก ผู้ป่วยจะมีอาการเมื่อมะเร็งลุกลามแล้ว เช่น เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด ตกขาวมีเลือดปน ปวดท้องน้อย ปวดหลัง เป็นต้น
สาเหตุของมะเร็งปากมดลูก
มะเร็งปากมดลูกเกิดจากเชื้อไวรัส HPV สายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูงโดยเฉพาะสายพันธุ์ 16 และ 18 เชื้อไวรัสชนิดนี้สามารถติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การติดเชื้อ HPV ส่วนใหญ่จะไม่ทำให้เกิดโรคมะเร็ง แต่หากติดเชื้อ HPV สายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูงและร่างกายไม่สามารถกำจัดเชื้อไวรัสได้ เซลล์เยื่อบุปากมดลูกอาจเปลี่ยนแปลงและกลายเป็นเซลล์มะเร็งได้
ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ที่อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งปากมดลูก ได้แก่
- การมีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุยังน้อย
- มีคู่นอนหลายคน
- สูบบุหรี่
- รับประทานยาคุมกำเนิดเป็นเวลานาน
- ภาวะน้ำหนักเกิน
- มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งปากมดลูก
การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก
การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการวินิจฉัยมะเร็งปากมดลูกในระยะเริ่มต้น ซึ่งจะทำให้มีโอกาสรักษาหายได้สูง การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกสามารถทำได้ด้วยการตรวจ Pap Smear หรือการตรวจ HPV DNA Test แนวทางการรักษามะเร็งปากมดลูกสำหรับแพทย์แผนปัจจุบัน ขึ้นอยู่กับระยะของโรค การรักษาอาจรวมถึงการผ่าตัด รังสีรักษา เคมีบำบัด หรือการรักษาแบบผสมผสาน
การรักษามะเร็งปากมดลูกระยะเริ่มต้น
ในผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกระยะเริ่มต้น การรักษาอาจทำได้ด้วยการผ่าตัดเพื่อเอาเซลล์มะเร็งออกทั้งหมด การผ่าตัดที่นิยมใช้ ได้แก่
- การผ่าตัดแบบหัตถการ (Excisional surgery) เป็นการผ่าตัดเอาเซลล์มะเร็งออกทั้งหมดด้วยมีดผ่าตัดหรือเลเซอร์
- การผ่าตัดแบบการตัดชิ้นเนื้อ (Incisional surgery) เป็นการผ่าตัดเอาชิ้นเนื้อจากปากมดลูกเพื่อส่งตรวจทางพยาธิวิทยา
การรักษามะเร็งปากมดลูกระยะลุกลาม
ในผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกระยะลุกลาม การรักษาอาจทำได้ด้วยรังสีรักษาร่วมกับเคมีบำบัด หรือการรักษาแบบผสมผสานอื่นๆ รังสีรักษาเป็นการใช้รังสีพลังงานสูงเพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง เคมีบำบัดเป็นการใช้ยาเพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง
การรักษามะเร็งปากมดลูกระยะแพร่กระจาย
ในผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกระยะแพร่กระจาย การรักษาอาจทำได้ด้วยเคมีบำบัดร่วมกับการรักษาอื่นๆ เช่น การรักษาด้วยฮอร์โมนหรือการรักษาด้วยภูมิคุ้มกันบำบัด
การรักษามะเร็งปากมดลูกแบบผสมผสาน
การรักษามะเร็งปากมดลูกแบบผสมผสานเป็นการรักษาที่รวมกันระหว่างการผ่าตัด รังสีรักษา และเคมีบำบัด การรักษาแบบผสมผสานอาจให้ผลการรักษาที่ดีกว่าการรักษาด้วยวิธีใดวิธีหนึ่งเพียงอย่างเดียว
ผลข้างเคียงของการรักษามะเร็งปากมดลูก
การรักษามะเร็งปากมดลูกอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ ผลข้างเคียงของการรักษาอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับวิธีรักษาและระยะของโรค ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่
- ผลข้างเคียงของการผ่าตัด เช่น เลือดออก การติดเชื้อ แผลผ่าตัด
- ผลข้างเคียงของรังสีรักษา เช่น อาการคลื่นไส้ อาเจียน ผมร่วง ผิวแห้ง เหน็บชา
- ผลข้างเคียงของเคมีบำบัด เช่น อาการคลื่นไส้ อาเจียน ผมร่วง อ่อนเพลีย โลหิตจาง
โอกาสหายของมะเร็งปากมดลูกขึ้นอยู่กับระยะของโรค ดังนี้
- ระยะเริ่มต้น โอกาสหายของมะเร็งปากมดลูกระยะเริ่มต้นสูงมาก ผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถหายขาดได้ หากได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที
- ระยะลุกลาม โอกาสหายของมะเร็งปากมดลูกระยะลุกลามลดลง ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของโรค ผู้ป่วยบางรายอาจหายขาดได้ แต่ผู้ป่วยส่วนใหญ่อาจมีชีวิตอยู่ได้นานหลายปี
- ระยะแพร่กระจาย โอกาสหายของมะเร็งปากมดลูกระยะแพร่กระจายต่ำมาก ผู้ป่วยส่วนใหญ่อาจมีชีวิตอยู่ได้นานเพียงไม่กี่เดือน
ตัวอย่างโอกาสหายของมะเร็งปากมดลูกในแต่ละระยะ
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IA1 โอกาสหาย 99%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IA2 โอกาสหาย 97%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IB1 โอกาสหาย 95%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IB2 โอกาสหาย 85%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IIA โอกาสหาย 75%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IIB โอกาสหาย 65%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IIIA โอกาสหาย 50%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IIIB โอกาสหาย 30%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IIIC โอกาสหาย 15%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IVA โอกาสหาย 5%
- มะเร็งปากมดลูกระยะ IVB โอกาสหาย 0%
ผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นจากการรักษามะเร็งปากมดลูกอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับวิธีรักษาและระยะของโรค ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ ผลข้างเคียงของการผ่าตัด ผลข้างเคียงของการผ่าตัดอาจเกิดขึ้นทันทีหลังการผ่าตัด หรืออาจเกิดขึ้นภายหลังการผ่าตัด ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่
- เลือดออก การติดเชื้อ แผลผ่าตัด ปวดแผล ผลข้างเคียงเฉพาะที่ เช่น ภาวะอุ้งเชิงกรานหย่อนคล้อย ภาวะปัสสาวะเล็ด
ผลข้างเคียงของรังสีรักษาอาจเกิดขึ้นทันทีหลังการรักษา หรืออาจเกิดขึ้นภายหลังการรักษา ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่
- อาการคลื่นไส้ อาเจียน ผมร่วง ผิวแห้ง เหน็บชา ภาวะปากแห้ง ภาวะลำไส้แปรปรวน ภาวะปัสสาวะลำบาก
- ภาวะโลหิตจาง ภาวะกระดูกพรุน ภาวะหัวใจล้มเหลว ภาวะโรคปอด
ผลข้างเคียงของเคมีบำบัดอาจเกิดขึ้นทันทีหลังการรักษา หรืออาจเกิดขึ้นภายหลังการรักษา ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่
- อาการคลื่นไส้ อาเจียน ผมร่วง อ่อนเพลีย โลหิตจาง ภาวะติดเชื้อ ภาวะตับอักเสบ ภาวะไตวาย ภาวะหัวใจล้มเหลว ภาวะมะเร็งครั้งที่สอง
การรักษามะเร็งปากมดลูกของแพทย์แผนปัจจุบันร่วมกับการรักษาด้วยการแพทย์บูรณาการ ( Integrative Oncology ) เป็นการบูรณาการการรักษาระหว่างแพทย์แผนปัจจุบันและแพทย์แผนทางเลือก โดยมุ่งเน้นไปที่การรักษาผู้ป่วยทั้งร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ ซึ่งอาจช่วยให้ผู้ป่วยมีชีวิตที่ดีขึ้นและมีคุณภาพชีวิตที่สูงขึ้นได้
- อาจช่วยเพิ่มโอกาสในการหายขาดการรักษาด้วยแพทย์แผนปัจจุบันอาจช่วยกำจัดเซลล์มะเร็งได้ แต่อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงได้ Integrative Medicine อาจช่วยบรรเทาผลข้างเคียงของการรักษาด้วยแพทย์แผนปัจจุบัน และอาจช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกายให้ต่อสู้กับโรคมะเร็งได้
- อาจช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นIntegrative Oncology มีส่วนช่วยบรรเทาอาการข้างเคียงของการรักษาด้วยแพทย์แผนปัจจุบัน เช่น อาการปวด อาการคลื่นไส้ อาเจียน อาการอ่อนเพลีย และอาการนอนไม่หลับ นอกจากนี้ Integrative Oncology ยังอาจช่วยส่งเสริมสุขภาพจิตและอารมณ์ของผู้ป่วย ซึ่งอาจช่วยให้ผู้ป่วยปรับตัวเข้ากับการรักษาและใช้ชีวิตต่อไปได้อย่างมีความสุข
ตัวอย่างการรักษามะเร็งปากมดลูกของแพทย์แผนปัจจุบันร่วมกับการแพทย์บูรณาการ ได้แก่
การผ่าตัดรักษามะเร็งปากมดลูกร่วมกับการรักษาด้วยสมุนไพร สมุนไพรบางชนิด เช่น ฟ้าทะลายโจร เห็ดหลินจือ สารสกัดจากเห็ดทางการแพทย์ และโสม อาจช่วยบรรเทาอาการข้างเคียงของการผ่าตัดรักษามะเร็งปากมดลูก เช่น อาการปวด อาการอักเสบ และอาการติดเชื้อ
รังสีรักษาร่วมกับพฤกษเคมี เช่น Curcumin พบว่าเพิ่มอัตราการตอบสนองต่อรังสีรักษาได้ดีขึ้น
เคมีบำบัดหรือการยามุ่งเป้าร่วมกับการรักษาด้วยการแพทย์ทางเลือก เช่น การฝังเข็ม การนวด และโยคะ อาจช่วยบรรเทาอาการข้างเคียงของเคมีบำบัด เช่น อาการคลื่นไส้ อาเจียน อาการอ่อนเพลีย และอาการปวด ร่วมทั้งการใช้วิตามินและสารอาหารบางกลุ่มโดยการให้ทางหลอดเลือด จะช่วยเสริมประสิทธิภาพของยาเคมีบำบัดและยามุ่งเป้าให้ออกฤทธิ์ได้ตรงจุดและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
- https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/infectious-agents/hpv-and-cancer
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papilloma-virus-and-cancer
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hpv-infection/symptoms-causes/syc-20351596
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33924844/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38067297/
